ĐẠI CƯƠNG NẮN XƯƠNG

BV. CHAÁNTHÖÔNG CHÆNH HÌNH

Taøi lieäu höôùng daãn Lôùp Kyõ Thuaät boät

ÑAÏI CÖÔNG NAÉN XÖÔNG

TS. BS. BUØI HUY PHUÏNG

I.                  MUÏC ÑÍCH :

Muïc ñích cuûa naén xöông laø ñöa 2 ñaàu xöông gaõy trôû laïi vò trí giaûi phaãu hoïc bình thöôøng cuûa noù goàm :

-         Nhöõng ñaàu xöông gaõy dính saùt laïi vôùi nhau.

-         Truïc xöông trôû laïi bình thöôøng.

-         Chieàu daøi trôû laïi bình thöôøng.

-         Ñoä xoay trôû laïi bình thöôøng.

Naén xöông laø moät giai ñoaïn trong ñieàu trò baûo toàn, vì vaäy ngöôøi naén phaûi coù suy nghó, keá hoaïch nhaän ñònh ñuùng tình hình maø chuû yeáu döïa vaøo phim x quang vaø laâm saøng goàm 4 ñieåm laáy N laøm chuaån ñeå deã nhôù :

1.                 Nhaän ñònh

2.                 Naén

3.                 Nguyeân (giöõ nguyeân tình traïng naén )

4.                 Naêng (phuïc hoài chöùc naêng)

II.               GAÂY TEÂ:

a)    Tuøy vuøng chi vaø tuoåi taùc maø söû suïng lieàu löôïng khaùc nhau.

Caån thaän ñoái vôùi beänh nhaân coù HA cao, beänh veà tim maïch, coù thai, treû  em.

-         Choïn vuøng chích ñeå traùnh maïch maùu thaàn kinh

-         Veä sinh thaät saïch vuøng chích.

-         Phaûi chích ngay vuøng gaõy hoaëc gaàn beân.

-         Teâ tónh maïch vaø teâ tuøng (phaûi BS thöïc hieän)

-         Khoâng söû duïng quaù lieàu.

b)    Coâng thöùc vaø lieàu löôïng söû duïng:

-         Ñoái vôùi moâ meàm

Lieàu löôïng 3 –4 mg/kg troïng löôïng cô theå beänh nhaân

1 oáng 2%  (1 ml) = 20mg.

Ngöôøi naëng 50kg x 3mg = 150mg =    7 oáng ½

-         Ñoái vôùi maïch maùu: 4mg/kg (BS thöïc hieän )

-         Ñoái vôùi coät soáng: 7mg/kg (BS thöïc hieän )

III.           KEÙO TAÏ:

Cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng, vì ñoäng taùc naøy taïo laïi chieàu daøi cuûa xöông, khi keùo caùc cô 2 beân xöông daõn ra. Tuy nhieân, chính caùc cô cuõng tham gia giöõ truïc xöông, theá neân khi keùo phaûi ñuùng troïng löôïng khoâng ñöôïc quaù taûi.

 a). Haäu quaû cuûa söï quaù taûi ñoù laø:

-         Roái loaïn dinh döôõng cô.

-         Toån thöông thaàn kinh maïch maùu.

-         Di leäch xa cuûa xöông.

 b). Nguyeãn taéc keùo:

Ñoái vôùi caúng chaân, caúng tay: 1/5 troïng löôïng cô theå beänh nhaân.

Ví duï: beänh nhaân 50kg keùo taï 10kg.

Ñoái vôùi xöông caùnh tay: 1 – 2 kg duø beänh nhaân theå traïng theá naøo, vì caùnh tay chæ coù moät xöông vaø cô ít hôn vuøng caúng tay neân deã bò di leäch xa neáu taï keùo nhieàu nhö caúng tay.

Ñoái vôùi xöông ñuøi: 1/10 troïng löôïng cô theå (keùo lieân tuïc )

Chæ thöïc hieän ôû traïi beänh.

Ñieàu quan troïng ñoù laø bieát nhaän ñònh ñeå naén xöông chöù taï khoâng theå giaûi quyeát heát söï di leäch choàng ngaén cuûa xöông . (Ví duï nhö gaõy moät xöông ôû caúng tay hoaëc caúng chaân)

IV.           KIEÅM TRA MAÏCH MAÙU THAÀN KINH:

Khi hoaøn taát naén 1 tröôøng hôïp gaõy xöông vaø coù phim x quang kieåm tra toát chöa phaûi laø hoaøn toaøn, vì beân caïnh ñoù coøn coù söï lieân quan cuûa moâ meàm, maïch maùu thaàn kinh. Vì Vaäy ta phaûi chu yù :

-         Moät soá vuøng xöiông gaõy deã gaây tai bieán thaàn kinh (Vì duï : gaõy 1/3 giöõa xöông caùnh tay deã gaây toån thöông thaàn kinh quay, gaõy ñaàu treân xöông maùc deã gaây toån thöông thaàn kinh hoâng khoeo ngoaøi…)

-         Moâ meàm söng nhieàu hay ít, neáu gaõy hôû maùu coù chaûy nhieàu hay khoâng ?

-         Caùc maïch maùu coù baét ñöôïc roõ, ñeàu khoâng ?

-         X quang kieåm tra sau naén ñeå bieát ñöôïc keát quaû cuûa xöông trôû laïi bình thöôøng chöa

-         Cho phieáu daën doø vaø höôùng daãn taäp phuïc hoài chöùc naêng chuû ñoäng.

 Toùm laïi : Khi naén xöông ta phaûi döïa vaøo nhöõng nguyeân taéc treân vaø vaän duïng söï hieåu bieát veà cô theå hoïc ñeå hoaøn thaønh toát. Tuy nhieân keát quaû cuoái cuøng cuûaq ngöôøi beänh ñoù laø lao ñoäng trôû laïi bình thöôøng môùi laø myõ maõn. Neáu xöông vaøo toát maø moät soá bieán chöùng keøm theo thì vaãn chöa ñaït. Vì vaäy, khi naén xöông ta chuù yù beân loûm (môû goùc ) vì beân naøy maøng xöông chöa gaõy. Naén töø beân loài qua loõm theá neân khi baêng boät ta chuù yù 3 ñieåm ñeå taïo khuoân :

-         Ngay oå gaûy

-         Treân oå gaõy.

-         Döôùi oå gaõy.

Ñeå khi boät loûng xöông ñôõ xoay (di leäch thöù phaùt )

§        Söï hôïp taùc cuûa beänh nhaân vaø thaày thuoác:

-         Traán an taâm lyù beänh nhaân.

-         Höôùng daãn beänh nhaân töôøng taän.

-         Khoâng naén vaø gaây teâ treû em döôùi 6 tuoåi  taïi phoøng boät maø phaûi nguû naén ôû phoøng moå.

Add: P.B - K.Chấn Thương Chỉnh Hình -BVT Đắk Lắk

Hotline: 0500.3500.115

Mobile : 0902.37.47.47 - 0905.149.777

Fax : +845003890662