BẢO TỒN CƠ XƯƠNG KHỚP: KT NẮN SỬA GÃY ĐẦU DƯỚI XƯƠNG QUAY

GAÕY ÑAÀU DÖÔÙI XÖÔNG QUAY

I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ :

Gaõy ñaàu döôùi xöông quay laø loaïi gaõy thöôøng gaëp nhaát trong tai naïn chaán thöông .

Ñieàu trò baûo toàn ñaït hieäu quaû toát, neáu beänh nhaân ñeán sôùm vaø ñöôïc naén söûa toát thì khaû naêng hoaït ñoäng cuûa coå tay ñöôïc bình thöôøng. Neáu beänh nhaân ñeán treã thì khaû naêng phaãu thuaät nhieàu hôn vì naén söûa raát khoù khaên.

II. PHAÂN LOAÏI :

Goàm 2 loaïi gaõy thöôøng gaëp :

- Gaõy Pouteau Colle : loaïi gaõy duoãi, do teù choáng tay tö theá coå tay duoãi. Ñoaïn gaõy xa di leäch leân treân, ra sau vaø ra ngoaøi.

- Gaõy Goyrand Smith : loaïi gaõy gaäp, do teù choáng tay tö theá coå tay gaäp.

Ñoaïn gaõy xa di leäch leân treân, tröôùc vaø ra ngoaøi.

III. ÑIEÀU TRÒ BAÛO TOÀN :

Naén boù boät caúng hoaëc caùnh baøn tay treân baøn naén xöông caûi tieán.

A/ Chuaån bò beänh nhaân :

- Traán an taâm lyù beänh nhaân.

- Hoûi tieàn caên beänh nhaân.

- Khaùm caùc daáu hieäu thaàn kinh maïch maùu.

§ Beänh nhaân naèm ngöûa treân baøn naén xöông, khuyûu gaäp 90⁰, caúng tay vuoâng goùc vôùi maët baøn. Duøng roï maây treo ngoùn I (coù theå treo theâm ngoùn II).

§ Moùc ñai vaûi vaøo caùnh tay ñeå treo taï ( troïng löôïng taï baèng 1/5 troïng löôïng cô theå beänh nhaân ).

§ Veä sinh saïch seõ da vuøng chuaån bò baêng boät.

B/ Chuaån bò duïng cuï :

- Boät ñuû, ñuùng côõ (xeáp neïp boät 3 lôùp ).

- Boâng môõ.

- Oáng tieâm, thuoác teâ, goøn, alcool.

- Nöôùc boù boät, dao moùc, buùt chì saùp.

C/ Tieán Haønh :

- Thöû phaûn öùng thuoác teâ.

- Treo taï taêng daàn ñeán khi ñuû soá kyù ñaõ tính.

- Sau 15 phuùt ta baét ñaàu gaây teâ oå gaõy ( lieàu löôïng 3-4mg/kg troïng löôïng cô theå beänh nhaân ).

- Khoaûng 10-15 phuùt sau khi gaây teâ ta baét ñaàu naén söûa xöông.

D/ Naén Xöông :

- Ñaàu tieân kieåm tra hai maáu traâm xem ñaõ trôû veà vò trí bình thöôøng chöa (maáu traâm quay thaáp hôn maáu traâm truï 1,5cm ). Neáu chöa thì xöông coøn di leäch choàng ngaén.

- Ngöôøi naén ñöùng maët sau caúng tay beänh nhaân duøng hai ngoùn tay caùi ñaåy ñaàu xa veà phía tröôùc, duøng caùc ngoùn coøn laïi giöõ ñaàu gaàn keùo veà phía sau vaø gaäp coå tay ra tröôùc ( trong loaïi gaõy duoãi )

- Neáu beänh nhaân coù ñaàu döôùi xöông truï lôùn thì ta phaûi boùc taùch phaàn ñaàu gaàn ra ngoaøi roài môùi naén tröôùc sau ( bình thöôøng nghieâng truï thì ñaõ giaûi quyeát ñöôïc di leäch ra ngoaøi ).

- Xong, ta ñeå tay beänh nhaân ôû tö theá môùi söûa, ngöôøi naén duøng ngoùn tay caùi kieåm tra ñieåm gaõy ôû maët ngoaøi vaø maët sau xöông quay, neáu thaáy thaúng laø xöông ñaõ vaøo toát.

- Trong tröôøng hôïp gaõy gaäp thì moät tay giöõ ñaàu xa ( vuøng coå baøn tay ), moät tay giöõ ñaàu gaàn, aán ñaàu xa töø tröôùc ra sau.

- Trong hai daïng gaõy gaäp vaø duoãi ñeàu di leäch ra ngoaøi, neân ta ñeå coå tay ôû tö theá nghieâng truï thì seõ giaûi quyeát ñöôïc di leäch ra ngoaøi, vaø coå tay gaäp nheï ñeå traùnh hieän töôïng taï treo luoân coù xu höôùng ngöûa coå tay (gaõy duoãi ), vaø öôõn coå tay nheï (trong gaõy gaäp ). Ñoàng thôøi höôùng coå tay theo tö theá naén ñeå eùp ñaàu xöông naèm yeân, sau ñoù ta duøng ñaàu ngoùn caùi ñeå kieåm tra laïi, neáu naén toát thì giöõ nguyeân coå tay ôû tö theá ñaõ naén, roài baêng boät.

E/ Baêng Boät :

a. Thì 1: quaán goøn môõ, baêng boät ñöôøng baêng töø ñieåm gaõy ra loøng baøn tay roài trôû leân ñeán khuyûu. Xong lôùp neàn, ñaët neïp boät maët sau (gaõy duoãi ), maët tröôùc (gaõy gaäp). Baêng tieáp cho ñuû boät (4-5 lôùp), giöõ ñuùng tö theá chôø boät khoâ.

b. Thì 2: Xaû taï töø töø, quaán goøn môõ phaàn caùnh tay, noái boät leân ñeán 1/3 giöõa treân caùnh tay .

Chuù yù: phaàn boät giöõa 2 thì deã bò caán eùp ôû neáp khuyûu, neân khi baêng KTV khoâng ñöôïc beû, ñeø, aán boät vì laøm cheøn eùp caáp tính.

c. Caét xeùn :

- Caét boät thöøa ôû baøn tay, oâ moâ caùi.

- Ñaùnh daáu ñieåm gaõy, ghi ngaøy thaùng, teân KTV.

- X quang kieåm tra.

- Daën doø caùch theo doõi boät ( coù phieáu daën doø ).